Uluslararası Değerlendirme Sistemlerinde Sürdürülebilir Eğitim Yapıları

ZÜMRÜT ÇAĞLAYAN ARSLAN, Mimar

Leed AP/Breeam Int. Assessor

MEB'in 2009 yılı istatistiklerine göre Türkiye'de toplam 59 bin 539 okul binası bulunuyor. Aynı istatistiklere göre geçtiğimiz yıl bu okullarda yaklaşık 23 milyon K-12 öğrencisi öğrenim gördü ve 800 binden fazla öğretmen görev yaptı. Bu demektir ki Türkiye nüfusunun neredeyse 1/4'ünden fazlası zamanının büyük çoğunluğunu okul binalarında geçiriyor ve buna 2 milyondan fazla üniversite öğrencisi dahil değil.

Bu nedenle okul binalarının yüksek performanslı (yeşil) binalar olması büyük önem taşıyor. Önemi her geçen gün artan yeşil bina sertifikaları okul binalarını özel olarak ele alıyor. Bu konuda öncülük yapan İngiltere ve Amerika, okul binalarıyla ilgili yasa ve yönetmeliklerinde yeşil bina özelliklerinin sağlanmasını yavaş yavaş zorunlu hale getiriyor, hatta okullardan bunu bazı sertifikalar ile kanıtlamaları isteniyor.


Yüksek Performanslı / Yeşil Okul Binası Nedir?

Öğrenmeye destek olabilecek sağlıklı bir çevre yaratırken, enerji, kaynak ve paradan tasarruf eden bir okul binası "yeşil" olarak tanımlanıyor.

Standart okul binalara göre işletme maliyetleri daha az olan bu okullar sayesinde daha fazla eğitim materyali satın alınıp, daha fazla öğretmene iş imkanı sağlanırken, sınıf mevcutları düşürülebilir. Sağlıklı binalarda öğrenen ve öğreten bireyler de daha sağlıklı olacağı için iş ve başarı kaybı azalır.

Yeşil okullar konusunda Washington ve California Amerika'da öncü eyaletler. California'daki okullar Collaborative for High Performance Schools (CHPS) rehberliğini kullanırken Washington'da ise eyalet yardımı alan 5000sf'tan büyük tüm yeni yapılacak veya yenilenecek okulların LEED Silver veya Washington Sustainable Schools Protocol(WSSP) sertifikalı olmaları yasal zorunluluk haline getirilmiş.

CHPS Nedir?

Yeni yapılacak veya yenilenecek olan çok sayıda okul binasının öncekilerden daha yüksek performanslı olmasını sağlamak amacıyla California'da 2001 yılında CHPS sistemi geliştirilmiş. Özetle CHPS, temellerini LEED yeşil bina değerlendirme sistemi üzerine kurmuş, ilk etapta sadece California'daki okul binalarının sürdürülebilirlik açısından performanslarını değerlendirmeyi amaçlamış bir yeşil bina değerlendirme sistemi.

CHPS'ye ek olarak California'daki okulların "grid neutral" olması hedef olarak belirlenmiş. "Grid neutral" terimi; şebekeden aldığı kadar elektriği kendi sahasında üretebilen tesis anlamını taşıyor.

Amerika'da şu anda kadar 46 CHPS okulu tamamlanmış ve yaklaşık 300 okul daha bu sertifika için başvurmuş. California, Washington, New York, Massachusetts dahil 11 eyalet CHPS kriterlerini adapte etmiş.

CHPS yeni sayılsa da LosAngeles, Burbank, Santa Ana ve San Diego dahil pek çok bölgede tüm yeni projelerde CHPS'nin minimum gereklerini zorunlu hale getirilmiş.

CHPS Ve LEED Arasındaki Farklar Nelerdir?

LEED'in daha önceki versiyonlarında LEED for NC sadece az katlı konutlar dışındaki binaları değerlendirmede kullanılıyordu. LEED for Schools sistemi LEED v3.0'da yeni yapılan okul binalarını değerlendirmek üzere BD&C çatısı altında yer alıyor. LEED sisteminde binaların değerlendirildiği konu başlıklarının çoğu, okullar ve diğer binalar için aynı olsa da, içerikleri ve değerlendirme ölçütleri değişiklik gösteriliyor. Örneğin bisiklet park yerleri konusu ele alındığında bir ofis binası için kampüs boyunca bisiklet yolları şartı aranmazken, okul binalarında bu şart yer alıyor. Bu gibi ortak konulara ek olarak, akustik konfor koşulları, inşaat yapılmadan önce sahanın kirli bir saha olup olmadığının araştırılması gibi okul binalarına özel ön koşul ve kredilere de yer verilmiştir.

LEED ile benzerlikleri çok olmakla beraber CHPS sistemi okul binaları için üretilmiş bir sistem olup sadece bu tip binalar için kullanılabilmektedir. İlk olarak California'da ortaya çıktığında California standartlarını baz alıyor olması da bu değerlendirme sistemini California'daki okullar için cazip hale getirmiş. Daha sonra bazı diğer eyaletler için de uyarlanmış. LEED'de var olan değerlendirme dereceleri (sertifikalı, gümüş, altın, platin) yerine CHPS'te sadece binanın sertifika almaya hak kazanıp kazanmadığını gösteren geçti/kaldı değerlendirmesi yapılabiliyor. İki sistemin aralarındaki en önemli fark belki de CHPS'de bina sahiplerinin kendi binalarını kendilerinin değerlendirebilmeleri. Bununla beraber, fon sağlayan kuruluş istediği takdirde program yürütücüleri tarafından binanın değerlendirmesi yapılabiliyor. Buna ek olarak LEED'in rehber yayınları mühendis ve mimarlara yönelik iken CHPS'de herkes için rehber yayınlar oluşturulmuş. Bu yaklaşım daha fazla katılıma imkan tanımış.

WSSP Nedir?

WSSP de Washington'da uygulanan CHPS benzeri bir geçti-kaldı yeşil bina değerlendirme sistemi. Projenin 2004 yılı pilot döneminde (Washington'da yeni okullarda WSSP'yi veya LEED Silver'ı zorunlu kılan yasa çıkmadan önce) gönüllü olan 18 okula (13 yeni yapım ve 5 yenileme) 178 bin - 500 bin dolar arası hibe sağlanmış. 3 mevcut okul binasının her birine de inşaat sonrası 2 yıl boyunca veri toplanması için 50 bin dolar hibe edilmiş.

BREEAM Ve İngiltere

Birleşik Krallık hükümetinin 2003 yılında hazırladığı "okullar için sürdürülebilir gelişim eylem planının(sustainable development action plan)" ardından 2005 yılında BRE tarafından Breeam for schools değerlendirme sistemi çıkarılmış. Bu sistem hem yeni yapılacak olan okullarda hem de yenileme ve ek bina projelerinde uygulanabiliyor. Diğer Breeam sistemlerinde olduğu gibi binaların çevresel performansları 9 kategoride aldıkları puanlara göre değerlendiriliyor. Yine diğer sistemlerde olduğu gibi değerlendirme seviyeleri:


Yorum yaz...

Teşekkür ederiz. Yorumunuz onaylandıktan sonra yayınlanacaktır.
Üzgünüm. Yorumunuz gönderilemedi. Lütfen tekrar deneyin.
  • (Yayınlanmayacak)