MoMA’da Nakagin Kapsül Kulesi’ne Adanmış Sergi
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
New York’taki Modern Sanat Müzesi (MoMA), 10 Temmuz 2025 – 12 Temmuz 2026 tarihleri arasında Japon mimar Kisho Kurokawa’nın ikonik yapısı Nakagin Kapsül Kulesi’ne adanmış kapsamlı bir sergiye ev sahipliği yapıyor. “The Many Lives of the Nakagin Capsule Tower” (Nakagin Kapsül Kulesi’nin Çoklu Yaşamları) başlıklı sergi, bu sıra dışı yapının 50 yıllık mimari serüvenine retrospektif bir bakış sunarken, modern mimarinin dönüşümünü ve kentsel yaşamın evrimini sorguluyor.
Mimarlık Tarihinde Bir Dönüm Noktası
1972 yılında Tokyo’nun Ginza bölgesinde inşa edilen ve 2022’de sökülen Nakagin Kapsül Kulesi, sergide orijinal çizimler, bağlamsal belgeler, arşiv görüntüleri ve restore edilmiş bir kapsül ile yeniden hayat buluyor. Yapı, Metabolist Hareket'in nadiren gerçekleşmiş öncülerinden biri olarak, mimarlığın yalnızca form değil, işlev üzerinden de nasıl evrilebileceğini gözler önüne seriyor.
Kisho Kurokawa’nın şu sözleri serginin ana teması hâline getirildi: “Bu bina bir apartman değil.”
Kule, Japonya’nın savaş sonrası teknolojik iyimserliğini ve mimarlıkta dönüşüme açık, yaşayan organizma fikrini temsil ediyor.
Yapı, iki ana beton ve çelik çekirdek üzerine sabitlenmiş 140 prefabrike kapsülden oluşuyordu. Her bir kapsül, fabrikada üretilip kuleye civatalarla monte ediliyor, böylece kolayca çıkarılıp yenisiyle değiştirilebileceği öngörülüyordu. Bu sistem, Kurokawa’nın mimarlık anlayışında temel yer tutan “metabolik döngü” kavramına dayanıyordu.
Ancak bu kapsüllerin hiçbiri değiştirilemedi. Yıllar içinde bazıları ofis, çay odası, DJ kabini ve sanat galerisine dönüştü. Böylece yapı, fiziksel değil işlevsel olarak dönüşerek sürdürülebilir mimarinin bir örneğine dönüştü.
MoMA’da Restore Edilen A1305 Kapsülü
Serginin merkezinde yer alan, tamamen restore edilmiş A1305 numaralı kapsül, kulenin en üst katında yer alıyordu. Kapsül, zamanında isteğe bağlı olan Sony renkli televizyon, ses ve elektronik donanımlarla tamamlandı.
Sergide ayrıca:
- Orijinal mimari çizimler,
- Arşiv fotoğraflar ve tanıtım materyalleri,
- Kapsülde yaşamış sakinlerle yapılan röportajlar,
- 1970’lerden kalan tek mimari maket,
- İnteraktif bir sanal tur yer alıyor.
Tüm bu unsurlar, Nakagin Kapsül Kulesi’nin mikro konut vizyonundan, zamanla nasıl metruk hâle geldiğine ve sonunda nasıl söküldüğüne kadar olan dönüşüm hikâyesini görünür kılıyor.
Kürasyon, Yayınlar ve Yan Etkinlikler
Sergi, MoMA Mimarlık ve Tasarım Departmanı’ndan Evangelos Kotsioris (Küratör Yardımcısı) ve Paula Vilaplana de Miguel (Küratöryel Asistan) tarafından hazırlandı.
Sergi süresince:
- MoMA üyeleri, kapsülün içine girerek özel etkinliklere katılabilecek.
- Japan Society New York iş birliğiyle kamuya açık etkinlikler ve konuşmalar düzenlenecek.
Ayrıca, sergiye eşlik eden resimli bir yayın da MoMA’nın “One on One” (Bire Bir) serisi kapsamında yayımlandı. Evangelos Kotsioris tarafından kaleme alınan bu kitap, kulenin tasarımı, inşası, dönüşümü, yıkımı ve mimari mirasını ayrıntılarıyla ele alıyor.
Japon Metabolizmi ve Çağdaş Yansımaları
Metabolizma, Japonya’nın modern mimarlığa sunduğu en radikal katkılardan biri olarak görülüyor. Yüksek teknoloji vizyonunu, geleneksel Japon yapı prensipleriyle birleştiren bu yaklaşım; modülerlik, yeniden kullanım ve çevresel adaptasyon gibi kavramlara öncülük etti.
Mimarlıkta Hafıza ve Dönüşüm
“The Many Lives of the Nakagin Capsule Tower”, sadece bir binayı değil, bir dönemin ruhunu, mimarlığın evrimini ve gelecekteki olasılıkları sorgulayan güçlü bir mimari anlatı sunuyor. Metabolist mimarinin zamana karşı verdiği mücadele, yeniden işlevlendirme ve koruma perspektifiyle, modern kentsel tasarımın yeniden düşünülmesini sağlıyor.