Ortak Yaşam Alanları Nasıl Tasarlanmalı?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Artan nüfus ve yükselen emlak fiyatları, kentsel barınma için önemli zorluklar oluşturmaktadır. Uygun fiyatlı yaşam seçenekleri arayışında, ortak yaşam alanları yaratıcı bir çözüm olarak ortaya çıkmış ve akıllı alan optimizasyon stratejileriyle kaliteli yaşam koşulları sunmaktadır. Yenilikçi tasarım tekniklerini uygulayan bu ortak yaşam toplulukları, kompakt alanlar içinde işlevsel alanlar yaratmak için her metrekareyi en üst düzeye çıkarıyor.

Geliştiriciler yeni konut stoku oluşturmaya çalışırken önemli mekânsal kısıtlamalarla karşılaşmakta, genellikle sınırlı arazi mevcudiyeti ve bina yüksekliklerini ve yoğunluklarını kısıtlayan imar yönetmelikleri ile çalışmaktadır. Kent sakinleri de, kentsel konut talebi arzı geride bırakmaya devam ettiği için yaşam alanlarının daralması olgusuyla boğuşmak zorundadır. Mikro daireler ve kompakt yaşam alanları ilgi çekmekte, bireyleri minimum metrekare ve artan yoğunluğa sahip yaşam ortamlarına uyum sağlamaya zorlamaktadır.

Ortak yaşam alanları, bu mekânsal kısıtlamalara bir çare olarak ortaya çıkmıştır ve yenilikçi tasarım stratejileri ve ortak olanaklar aracılığıyla sınırlı metrekare alanını optimize etmektedir. Açık konsept düzenleri, çok amaçlı mobilyalar ve dikey alan kullanımını benimseyen bu topluluklar, kompakt bireysel birimlerin işlevselliğini en üst düzeye çıkarabilmektedir. Çatı katındaki uyku alanları, yerleşik depolama çözümleri ve dönüştürülebilir yaşam alanları, sakinlerin az kullanılan alanı en aza indirirken özel alanların keyfini çıkarmasına olanak tanıyor.

Ortak yaşam projeleri, ortak mutfaklar, salonlar, ortak çalışma alanları ve fitness tesisleri gibi ortak alanları ve olanakları bir araya getirmektedir. Bu yaklaşım, her bir birimde yinelenen kaynaklara olan ihtiyacı azaltarak yaşam alanları için değerli metrekare alanlarını açığa çıkarmaktadır. Ortak yaşam alanları, giderek yoğunlaşan şehir ortamlarında uygun fiyatlı konut seçenekleri arayan kent sakinleri için uygun bir alternatif sunuyor. Sınırlı alandan en iyi şekilde yararlanmak için gelişmeler genelinde pek çok strateji kullanılmıştır:

Alanı Dikey Olarak Genişletme

Ortak yaşam binalarında kullanılan en etkili yerden tasarruf yaklaşımlarından biri, dikey alanın stratejik kullanımıdır. Bu yapılarda yalnızca yatay düzene dayanmak yerine çatı katında uyku alanları, çok seviyeli depolama çözümleri ve hatta kompakt döner merdivenler kullanılıyor. Japon mimarlık stüdyosu Swing tarafından tasarlanan Zeze Osaka Co-living House'da, zemin kattaki ortak yaşam ve yemek alanına bakan bir asma katın dahil edilmesiyle dikey alan kullanımı optimize edilmiştir. Swing, asma kat, çift yükseklikli oturma odası ve açık merdiven tasarımı ile dikey boyutu kullanarak, binanın 140 m²'lik kompakt alanı içinde ferahlık hissi ve çeşitli ortak alanlar yaratmayı başardı.

Açık Yaşam Alanı

West of West'in Sunset Steps konseptinde kullandığı önemli bir alan optimizasyon stratejisi, site alanının %65'inin topluluk etkileşimini teşvik eden ortak yeşil alanlara ayrılmasıydı. Özel kapalı alanları maksimize etmek yerine, tasarımları, güverte, balkon ve bahçe gibi gayriresmi ortak toplanma alanları yaratan binanın arkası boyunca kademeli teraslar içeriyor. Bina kütlesini sitenin önüne doğru çekerek zemin seviyesini geniş bir ortak avlu için açıyor. Bu dış mekanlar, sakinlerin çeşitli teraslara ve avluya kolay erişimini sağlayan ve ayrılmış ancak bağlantılı yeşil alanlar arasında hareketi teşvik eden merkezi bir merdivenle sorunsuz bir şekilde birbirine bağlanmıştır. West of West'in tasarımı, iç mekan metrekaresini maksimize etmek yerine birbirine bağlı açık yaşam alanlarına öncelik vererek, birimlerin yaşanabilirliğini dışarıya doğru genişleten ve sürdürülebilir bir topluluk duygusu geliştiren ortak alanlar aracılığıyla sınırlı alanı optimize ediyor.

Çok Fonksiyonlu Mobilya Parçaları

Bir diğer kilit strateji de gün boyunca farklı ihtiyaçlara uyum sağlayabilen çok amaçlı, esnek mobilyaların kullanılmasıdır. Ortak yaşam birimlerinde genellikle dönüştürülebilir mobilyalar ve hareketli bölmeler bulunur, bu da sakinlerin yaşam alanlarını gerektiği gibi yeniden yapılandırmasına olanak tanır. Noiascape ve Teatum+Teatum, Londra'daki High Street House ortak yaşam binasında alanı optimize etmek için kompakt yaşam birimlerinde çok işlevli mobilya parçaları ve entegre depolama çözümleri tasarladı. Özellikle, yatakları sadece uyumak için değil, aynı zamanda çalışma/ders çalışma yüzeyleri ve altında yerleşik depolama alanı bulunan yükseltilmiş platformlar olarak tasarladılar. Ayrıca, giysi saklama, oda bölücüler veya delikler aracılığıyla nesneleri sergileme gibi birden fazla amaca hizmet edebilen delikli metalden yapılmış özel mobil saklama dolaplarını da dahil ettiler.

Kentsel İç Yapı

Madrid'deki Dozen Doors Co-living, gon architects tarafından bir “kentsel iç yapı” olarak tasarlandı. Merkezi merdiveni organizasyonel çekirdek haline getiren bina, her kattaki merdiven sahanlıklarından yayılan kompakt özel yatak odası birimlerinin verimli bir şekilde istiflenmesine olanak tanıyor. Dikey olarak yerleştirilmiş mutfak, yemek ve oturma odaları gibi ortak yaşam alanları arasında kolay erişim ve akışı kolaylaştırmaktadır. Merkezi merdiven esasen özel ve kamusal alanları birbirine bağlayan bağ dokusu haline geliyor. Merdivenin konumu, koridor alanını boşa harcamadan bireysel birimler ve ortak olanaklar arasında yakınlık yaratarak kat plakalarını optimize eder. Bu merkezi dikey dolaşım omurgası stratejisi, yenilenmiş müstakil evin sınırlı zemin alanı içinde çeşitli ortak ve özel işlevlerin yoğun bir şekilde programlanmasını sağlar.

Kent nüfusu artmaya devam ederken ve konut satın alınabilirliği acil bir sorun olmaya devam ederken, ortak yaşam alanları yenilikçi alan tasarrufu stratejileri kullanarak uygulanabilir bir çözüm sunuyor. Dikey düzenler ve çok amaçlı mobilyalardan ortak olanaklara ve minimalist tasarıma kadar, bu gelişmeler kentsel yaşamı yeniden tanımlıyor ve “daha azıyla daha fazlasını yaparken” rahat ve işlevsel yaşam ortamları yaratmanın gerçekten mümkün olduğunu kanıtlıyor.