Roma’nın Hafızası Temizleniyor

Roma’da bazı yapılar vardır; önünden her gün geçersiniz ama gerçekten baktığınızdan emin olamazsınız. Piazza Colonna’daki Marcus Aurelius Sütunu da onlardan biri. Yaklaşık 1.800 yıldır Roma’nın ortasında yükselen bu dev mermer anıt, savaşları, imparatorları ve sıradan insanları anlatan kabartmalarıyla aslında kentin açık hava arşivi gibi. Ta ki üstü neredeyse tamamen kararana kadar.

Şimdi Roma’da arkeologlar ve restorasyon uzmanları, bu sessiz tanığı yeniden görünür kılmak için oldukça çağdaş bir yöntem kullanıyor: lazerler. Fırça, kimyasal ya da suyla değil; milim milim ayarlanmış lazer ışınlarıyla, mermerin yüzeyine zarar vermeden, sadece yıllar içinde biriken kir tabakası temizleniyor. Şehrin egzozu, sanayi kirliliği ve zamanın bıraktığı is, adeta ışıkla siliniyor.

İşin ilginç yanı şu: Temizlik ilerledikçe sütun “güzelleşmiyor”, hikâyesi derinleşiyor. Kabartmalarda daha önce seçilemeyen yüz ifadeleri, giysi detayları ve sahneler ortaya çıkıyor. Kadınlar, çocuklar, askerler… Yani imparatorluk anlatısının arka planındaki insanlar. Kent belleği tam da böyle bir şey değil mi zaten? Büyük anlatıların arasından sızan küçük hayatlar.

Restorasyon ekibinin söylediği şu cümle oldukça çarpıcı: “Başladığımızda sütun neredeyse siyahtı.” Bu kararma, sadece zamanın değil, modern şehrin de izi. Bugünün Roma’sı, geçmişine fiziksel olarak dokunmuş durumda. Lazerle yapılan bu müdahale, biraz da şu soruyu sorduruyor: Kentler hafızalarını ne kadar taşıyabiliyor, ne kadarını fark etmeden örtüyor? Çalışmanın önümüzdeki aylarda tamamlanması bekleniyor.