Şehirlerde Aşırı Sıcakla Mücadele Etmek
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Aşırı sıcaklıklar, iklim değişikliğinin en acil ve hızla etkisini artıran sonuçlarından biri. Özellikle şehirlerde, bina malzemeleri ve asfalt gibi yüzeyler ısıyı hapsederek sakinler için tehlikeli koşullar oluşturuyor. Sıcak hava dalgalarının süresi ve yoğunluğu arttıkça, şehirler yaşanabilirliğini korumak için malzeme odaklı çözümler geliştiriyor.
Baş Isı Sorumluları: Kentlerde Yeni Bir İklim Liderliği
Bu tehdide karşı birçok şehir, "Baş Isı Sorumlusu" adlı yeni bir belediye pozisyonu oluşturdu. Miami'den Freetown’a kadar pek çok şehirde görev alan bu liderler:
- Uzun vadeli iklim stratejileri geliştiriyor.
- Sıcaklık maruziyetini azaltacak acil müdahaleleri hayata geçiriyor.
- Topluluklarla ve kamu kurumlarıyla entegre çalışıyor.
Bu pozisyonlarda yer alan liderlerin çoğu halk sağlığı, sürdürülebilirlik ve kentsel planlama kökenli kadınlardan oluşuyor. Isıyı kentsel planlamanın merkezine alıyor ve şehirlerin iklim etkilerine karşı direnç kazanmasını sağlıyor.
Freetown, Sierra Leone: Gölgeliklerle Serinleyen Pazarlar
Sorun: Açık hava pazarları yüksek sıcaklıklara karşı korunmasız.
Çözüm: Modüler, yansıtıcı ve hava geçirgen gölgelik sistemleri.
Freetown'un Baş Isı Sorumlusu Eugenia Kargbo, satıcılarla birlikte çalışarak, hafif ve taşınabilir gölgelikler kurdu. Aynı zamanda şehir, buharlaşmalı soğutma sağlayan ağaç dikimlerini destekliyor. Bu sayede hem sıcaklık maruziyeti azaldı hem de çalışma koşulları iyileşti.
Santiago, Şili: Kamu Binalarında Yeşil Çatı Dönüşümü
Sorun: Kamu binalarının çatıları ısıyı emiyor, enerji tüketimi artıyor.
Çözüm: Yeşil çatı sistemleriyle yalıtım ve serinleme sağlanıyor.
Santiago, Baş Isı Sorumlusu Patricia Pastén Valdés liderliğinde, hastaneler gibi kamu binalarının çatılarında ısıyı azaltan sistemler kuruldu. Özellikle Maipú Hastanesi’nde kurulan yeşil çatı, hem termal konfor sağlıyor hem de su yönetimine katkıda bulunuyor.
Atina, Yunanistan: Yansıtıcı Malzemelerle Serin Kaldırımlar
Sorun: Koyu renkli kaldırımlar ısıyı emiyor, yüzey sıcaklıkları yükseliyor.
Çözüm: Yüksek yansıtıcılığa sahip yüzey kaplamalarıyla zemin sıcaklığı düşürülüyor.
Atina'nın stratejisi, ısı hassasiyet haritalarıyla belirlenen alanlarda yansıtıcı kaldırım uygulamalarını hayata geçirmek. Yapılan ilk ölçümlerde zemin sıcaklığının 12°C’ye kadar düştüğü görüldü. Şehir artık tüm kamusal projelerde yüzey yansıtıcılığını performans kriteri olarak kabul ediyor.
Miami, ABD: Harita ile Halk Sağlığını Korumak
Sorun: Aşırı sıcaklar sağlık sorunlarına yol açıyor, eşitsiz etki alanı oluşturuyor.
Çözüm: Veri odaklı planlama ve yansıtıcı yüzey kaplamaları.
Miami'nin Baş Isı Sorumlusu Jane Gilbert, sıcaklıkla ilgili halk sağlığı verilerini kullanarak en savunmasız mahalleleri belirliyor. Bu alanlarda hem yansıtıcı asfaltlar uygulanıyor hem de şehir ormancılığı projeleriyle ağaç örtüsü artırılıyor.
Bu şehir örnekleri gösteriyor ki bina ve altyapı malzemeleri artık sadece yapısal ögeler değil; iklim direnci sağlayan aktif unsurlar haline geliyor. Doğru malzeme:
- Isıyı yansıtır
- Serinlik sağlar
- Enerji tüketimini azaltır
- Sağlık risklerini önler
Termal kütle, geçirgenlik gibi kavramlar artık şehir tasarımının ayrılmaz parçası. Bu sadece mimari değil, aynı zamanda yaşamsal bir dönüşüm.
Küresel Isınma Sorunu
Farklı kıtalardaki şehirlerin deneyimleri, küresel bir ısı dayanıklılığı rehberinin ilk sayfalarını oluşturuyor. Her Baş Isı Sorumlusu:
- Yeni malzeme kullanımları öneriyor
- Veriye dayalı planlama modelleri geliştiriyor
- Toplumsal eşitliği merkeze alan çözümler sunuyor
Şehirler Sıcağa Yalnızca Dayanmıyor, Onu Şekillendiriyor
Artık şehirler sıcağa pasif şekilde maruz kalmıyor; kullanılan malzemeler ve planlama stratejileriyle onu yönlendiriyor.