Yapı Sektöründe Plastiklerin Rolü

Dilhan Hız / dilhan@ekoyapidergisi.org

Her inşaat sahası, şüphesiz ki yalnızca beton, çelik ve ahşapla değil; gözle görülmeyen bir plastik yüküyle de kapanıyor. Malzeme ambalajları, palet örtüleri, hava dolu torbalar, Kabloların koruyucu kaplamaları… Bunların her biri projenin bir parçası olsa da, proje tamamlandığında neredeyse hiçbiri hesaba katılmıyor. Yakın zamanda yayınlanan yeni bir analiz, bu “görünmez” malzemenin aslında yapı sektöründeki en büyük döngüsel fırsatlardan biri olduğunu gözler önüne serdi. Kanada’da yürütülen araştırma, 250’den fazla yeşil bina projesinde plastik atık miktarını incelemiş ve sonuçta çok çarpıcı sonuçlar elde edilmiş. Ağırlık ları küçük de olsa plastikler, hacim açısından devasa yer kaplıyor. Örneğin 260 bin metrekarelik bir bina, yaklaşık 700 ton plastik atık üretebiliyor ve bu da 140 milyon plastik torbaya denk geliyor.

Bu Atıklarla Ne Yapacağız?

Bu atığın büyük kısmı, aslında geri dönüştürülebilir nitelikte. Ambalaj filmleri, shrink kaplamalar ve koruyucu örtüler, uygun bir ayrıştırma sistemiyle yeniden kullanılabilir durumdalar. Ancak sorun şu: çoğu şantiyede bu plastikler hâlâ genel atıkla karışıyor ve çöpe gidiyor.

Kanada’da yürütülen bir pilot proje de işte tam bu noktada devreye girmiş. Construction Plastics Initiative (CPI) adlı girişim, Kanada genelinde yürüttüğü uygulamalarda plastikleri türlerine göre ayrıştırıyor, tedarikçilerin ambalajları geri almasını teşvik ediyor ve sahada malzeme geri kazanım konteynerleri kuruyor. Hatta bazı plastikler, yapı bileşenlerine dönüştürülerek projelere ikinci bir yaşamla geri kazandırılıyor. Aslına bakarsanız bu, mimarlık ve inşaat dünyasında malzeme yönetimini kökten değiştirecek bir adım.

Plastiği yalnızca bir atık olarak görmek yerine, mimari üretimin döngüsel bir halkası olarak ele almak günümüzde artık kaçınılmaz. Tasarımcıların, proje yöneticilerinin ve üreticilerin birlikte düşüneceği yeni bir alan bu: Malzeme adaleti. Dolayısıyla, şimdi harekete geçme zamanı.