2025 James Dyson Ödülü’nün Türkiye Ulusal Kazananı “BrailleSteps”

Görme engelli çocukların, özellikle yeni ortamlarda hareket ederken kendilerine güvenlerinin eksik olduğu gözlemleniyor. Aynı zamanda, Braille alfabesinin öğrenimi genellikle yavaş, pasif ve masa başında yapılıyor, uzun süreli tekrarlar nedeniyle çoğu zaman zorlayıcı ve motivasyon kırıcı olabiliyor. Oysaki çocuklar hareket edip oyun oynayabildikleri aktivasyonlar sayesinde hayatı daha iyi öğrenebiliyorlar.

Şimdi görme engelli çocukların hareket etmekten korktukları için yaşadıkları keşfetme ve öğrenme sorunu BrailleSteps sayesinde ortadan kalkıyor.

BrailleSteps, altı hücreden oluşan kabartmalı bir yazı sistemi. Mat üzerindeki 12 dairesel bölgenin her biri, 6 Braille hücresine düzenlenmiş bir Braille noktasını temsil ediyor. Her dairenin altında iki adet kuvvet duyarlı direnç (FSR) bulunuyor. Çocuk her iki ayağıyla aynı anda doğru noktalara bastığında, sensörler dijital sinyaller üretiyor ve bu sinyaller düşük enerjili ESP32 mikrodenetleyici tarafından gerçek zamanlı olarak işleniyor. Doğru kombinasyon algılandığında, matın hoparlörü tek notalı bir piyano sesi çalıyor. Başlangıç noktasına döndükten sonra, mobil uygulama ilgili Braille harfinin sesli onayını veriyor. Bir Bluetooth modülü, mat ve uygulama arasında sürekli veri alışverişini sağlıyor. Mat, kinestetik ve dokunsal etkileşimi artıran dokulu, yırtılmaya dayanıklı bir yüzeye ve üç katmanlı bir yapıya sahiptir. Sistem, çift ayak doğrulamasını ve anında geri bildirimi destekleyerek aktif öğrenmeyi ve duyusal katılımı teşvik ediyor.

Ayrıca BrailleSteps, bir mobil uygulama sayesinde öğretmenlerin ve ebeveynlerin de çocukların gelişim sürecini takip etmesine olanak tanıyor. Böylece eğitim; hareket, dokunuş ve ses yoluyla daha erişilebilir, kalıcı ve etkili hale geliyor.

BrailleSteps, 2025 James Dyson Ödülü Ulusal Kazananı olarak, medya görünürlüğünün yanı sıra projeyi geliştirme ve ticarileştirmede atacağı sonraki adımları desteklemek üzere 5.000 Sterlin'lik ödülün de sahibi oldu. Kazandıkları bu ödülün, projelerini bir sonraki aşamaya taşımak için büyük bir fırsat olacağını söyleyen genç mühendisler, bu fonu, prototiplerini daha da geliştirip test etmek ve tasarımlarını iyileştirmek için kullanmayı düşündüklerini, böylelikle icadın, çeşitli yaş ve beceri seviyeleri için de genişletilmesini planladıklarını belirtiyorlar. Uzun vadede de Braillesteps'i farklı dillerde ve kültürlerde erişilebilir hale getirmeyi ve görme engelli bireyler için sürdürülebilir, kapsayıcı ve kullanıcı odaklı bir öğrenme aracı sunmayı hedefliyorlar.

BrailleSteps, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Bölümü öğrencileri Sema Betül Akkurt, Zhala Imamova, Rümeysa Aygündüz ve Beste Toprak tarafından tasarlandı.

James Dyson Ödülü Ulusal Kazananı BrailleSteps ekibi ödüle dair şunları söyledi: “Biz, engellerin bir sınır değil; aşılması gereken birer eşik olduğuna inanıyoruz. BrailleSteps ile görme engelli çocukların eğitim yolculuğunu güçlendirmeyi hedefliyoruz. James Dyson Ödülü sayesinde bu hedefin gelecekte çok daha fazla çocuğun hayatına dokunacağına inanıyoruz.”

Dyson jüri temsilci grubunda yer alan Dyson'da Yardımcı Baş Mühendis olarak çalışan Tuğra Erol’ ise, “Bir Dyson mühendisi olarak dünya problemlerine çözüm olabilecek her türlü işi desteklemeyi seviyorum. Zorluklara farklı yaklaşan ve özgün, yenilikçi çözümler geliştirebilen bireyler arıyoruz, bu gerçek inovasyonun özüdür. Bu vesileyle BrailleSteps projesiyle Türkiye Ulusal Kazananı olan genç mühendisleri tebrik ediyorum ve Ödül’ün geri kalanında kendilerine başarılar diliyorum. Umarım gelecekte de dünyaya böylesine yararlı projeler kazandırmaya devam ederler.” dedi. 

BrailleSteps, James Dyson Ödülü'nün bir sonraki aşaması olan,15 Ekim'de Dyson mühendisleri tarafından seçilecek uluslararası İlk 20 listesine kalmaya çalışacak. Ardından 5 Kasım'da da James Dyson tarafından seçilecek uluslararası kazananlar açıklanacak.