Deprem Kentsel Dönüşümün Önemini Hatırlattı

23 Nisan 2025'te İstanbul'da yaşanan 6,2 büyüklüğündeki deprem, şehrin riskli yapı stokunu ve kentsel dönüşümün önemini yeniden gündeme taşıdı. Yüksek Mimar Neda Yağlı, bina bazlı dönüşümlerin yetersiz kaldığını vurgulayarak, afetlere dayanıklı ve sürdürülebilir bir İstanbul için bütüncül şehircilik anlayışının şart olduğunu belirtti.

İstanbul’da Kentsel Dönüşümde Eksikler Var

Deprem sonrası değerlendirmelerde bulunan Neda Yağlı, İstanbul’daki kentsel dönüşüm projelerinin çoğunlukla sadece bina yenileme odaklı olduğuna dikkat çekti. “Gerçek anlamda bir kentsel dönüşüm, sadece yapıları yenilemekle sınırlı kalmamalı. Yaşam alanlarının tamamı, altyapıdan sosyal donatılara kadar iyileştirilmeli,” diyen Yağlı, mevcut yaklaşımın İstanbul’u gelecekteki büyük depremlere karşı korumakta yetersiz kalacağını ifade etti.

Şeffaflık ve Halk Katılımı Olmazsa Olmaz

Kentsel dönüşüm süreçlerinde şeffaflığın ve halkın aktif katılımının önemine işaret eden Yağlı, “Vatandaşlar süreçlere dahil edilmeli, dönüşüm planları hakkında bilgilendirilmeli. Halk desteği olmadan sağlıklı bir dönüşüm sağlamak mümkün değil.” dedi.

Riskli Yapı Stoku İçin Acil Eylem Çağrısı

İstanbul’daki riskli yapıların acilen tespit edilmesi ve güçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Yağlı, şunları söyledi:

"Vatandaşlar sadece beklememeli, yaşadıkları binaların risk analizini yaptırmalı. Mimarlar ve mühendisler olarak bizler de hem yeni projelerde hem de mevcut yapıları güçlendirmede daha etkin rol almalıyız. Yerel yönetimlerin ise süreci hızlandıracak ve teşvik edecek düzenlemeler yapması şart."

Geleceğin İstanbul’u: Dayanıklı, Sürdürülebilir ve Akıllı Şehir Vizyonu

Neda Yağlı, afetlere dayanıklı ve sürdürülebilir bir İstanbul için şu adımların atılması gerektiğini vurguladı:

1. Çevre dostu ve enerji verimli binaların teşvik edilmesi

2. Su tasarrufu sağlayan altyapı sistemlerinin kurulması

3. Akıllı şehir teknolojileriyle yapı sağlığının sürekli izlenmesi

4. Yeşil alanların artırılması ve sosyal yaşam alanlarının güçlendirilmesi

Dünyadan Başarılı Kentsel Dönüşüm Örnekleri

Yağlı, Japonya’nın sismik izolatörlü yapıları, Şili’nin depreme dayanıklı yapı stratejileri ve Kaliforniya’daki retrofit (güçlendirme) uygulamalarını İstanbul için örnek alınabilecek modeller olarak gösterdi. “Özellikle tarihi yapılar için Kaliforniya’daki güçlendirme çözümleri çok değerli olabilir.” diye ekledi.

Depreme Hazırlıkta Bireysel Sorumluluklar

Deprem güvenliğinde bireylere de büyük sorumluluk düştüğünü belirten Yağlı, şu uyarılarda bulundu:

1. Yaşadığınız binanın risk durumunu inşaat veya jeofizik mühendisine kontrol ettirin.

2. Riskli binalar için güçlendirme veya dönüşüm adımlarını geciktirmeyin.

3. Evde ağır eşyaları sabitleyin, kaçış yollarını düzenleyin.

İstanbul için Bütüncül ve Hızlı Bir Kentsel Dönüşüm Şart

İstanbul’un deprem gerçeğiyle yüzleşebilmesi ve güvenli bir şehir haline gelebilmesi için kentsel dönüşümün sadece bina yenilemekten ibaret olmadığını kavramak gerekiyor. Yüksek Mimar Neda Yağlı’nın da vurguladığı gibi, bütüncül bir planlama, aktif halk katılımı, güçlü yerel yönetim iş birliği ve teknolojik yeniliklerle desteklenen bir dönüşüm süreci kaçınılmaz.