Dünyanın İlk İsteğe Bağlı Yapı Sistemi

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Günümüzde birbirine bağlı ve hızlı tempolu yaşam tarzları, geleceğin mobilite trendleri ve sürekli malzeme inovasyonu, yavaş hareket eden yapı endüstrisi üzerinde baskı oluşturuyor. Mimarlık bu trende nasıl ayak uydurabilir? Dinamik ve göçebe yaşam tarzlarını takip eden mimarlar, birden fazla konuma ulaşabilmenin yanı sıra gelecekte uyarlanabilir ve yeniden kullanılabilir olması gereken yeni yapısal sistemleri keşfetmelidir. Döngüsel, ölçeklenebilir bileşenler ve karbon-negatif binalar için devrim niteliğinde bir teknoloji uygulayarak, dönüştürücü alanlar yaratmak için stratejiler, bina konseptleri, öngörücü araçlar ve platformlar tasarlayan bir mekânsal yenilik stüdyosu olan UrbanBeta, yapay zeka ve otomasyonla desteklenen robotik bir inşaat sistemi olan BetaPort'u geliştirdi.

Urban Beta ve BetaPort, döngüsel ekonomi ilkelerine dayanarak, zaman içinde gelişmeye ve değişmeye hazır, sürdürülebilir bir inşaat planı oluşturuyor. Stüdyo, bir parça kitine dayalı esnek binalar için sürdürülebilir talep üzerine mimari sistemler tasarlıyor.

Fabrikasyon Süreci: Akıllı Yapı Taşlarından Yapılan Akıllı Binalar

Mekânsal inovasyon için bir arayüz olarak BetaPort, mobil çözümlerle inovasyon yapan bir talep üzerine inşa sistemi oluşturur. Katılımcı, sistematik ve açık kaynaklı bir yaklaşımla, bu metodoloji inşaat sürecinin demokratikleştirilmesini amaçlamaktadır.

Tam otomatik bir mekanizmaya sahip olan sistem, interaktif bir planlama platformuyla birlikte geliyor: BetaPort konfigüratörü, verimli mekansal yerleşimler, lojistik akışlar ve operasyonlar için interaktif ve öngörülü çözümler geliştirmek üzere makine öğrenimi ve özel algoritmalar kullanıyor.

Düğüm, voksel ve beta bina olmak üzere üç ana bileşenden oluşan BetaPort, dijital olarak özelleştirilebilir yerleşim planları tasarlar. Voksel, robotik olarak tasarlanmış açık ve esnek alanlarla çalışırken, düğüm yapı taşlarının teknik entegrasyonunu sağlar. Yerine yerleştirildikten sonra, tüm yapı ölçekleri için dijital kılavuzlar tarafından yönlendirilen tüm unsurların montajı kolaydır.

Tasarım, tüm süreç boyunca etkileşimi ve katılımı teşvik ederek görünmeyen bilgi akışlarının, ilişkilerin ve süreçlerin görselleştirilmesine, karşılaştırılmasına ve optimize edilmesine olanak tanır.

Sürdürülebilir Stratejiler: Döngüsellik ve Söküm

Yerel kaynaklı yenilenebilir malzemeleri (ahşap gibi) yerel ve ekolojik üretim zincirleri için verimli dijital planlama ile birleştiren BetaPort, ölçeklenebilir bir bina inşa yöntemi sunmaktadır. Kullanıcıların mevcut verileri kullanarak binalarla etkileşime girmesine olanak tanıyan döngüsel 'hizmet olarak bina' (BAaS) çözümleri ile sistem, malzeme takibi de dahil olmak üzere döngüsel bir üretim zincirini tamamlayan teknik stratejilerin sorunsuz bir entegrasyonunu geliştirmektedir.

“Yeni mobilite biçimleri günümüzün altyapısına ve şehirlerimizin planlamasına meydan okumaktadır. Bu yeni mobilite biçimlerinin sorunsuz bir şekilde entegrasyonunu garanti altına almak için, uzun süreli ve sosyal açıdan adil temel değerlere sahip sürdürülebilir planlama tekniklerini başlatmamız gerekiyor.” - Anke Parson, Urban Beta Ortağı

Sökülmek üzere tasarlanan sistemin yapı taşları, malzeme pasaportları ve tersine çevrilebilir bağlantılar kullanılarak birleştirilir. Sürdürülebilir bir üretim zincirini tersine çevrilebilir mühendislik ürünü bir parça kitiyle birleştirmek, optimize edilmiş bir inşa sürecini ve uzun malzeme döngülerini destekler.

BetaPort'un Yönetici Ortağı Florian Michelis'e göre BetaPort'un diğer bina inovasyonlarından farklılaşmasının anahtarı, malzemelerin yapısöküme uğratılarak yeniden kullanılabilmesidir. “Son adımı ilk adım olarak düşünmek”, mimarların yaşam döngüleri boyunca işlevlerini değiştirebilen uzun ömürlü malzemelerle esnek projeler yaratmalarını sağlıyor.

Esnek ve Uyarlanabilir Tasarım

Dört boyutta -XS, S, M ve L- bu modüler yapı taşları farklı işlevsel ihtiyaçları karşılamaktadır. Böylece, her projenin talep ettiği alan miktarına bağlı olarak, tasarım aşağıdaki formatlarla oynayabilir: 'Parklet/Chargins' 5 metrekareden, 'Pop-Up' 50 metrekareden, 'Smart Hub' 100 metrekareden ve 'Mixed Use' 1000 metrekareden.

Yerleşim planı içinde birden fazla program türüne izin veren bu model, mekansal esneklik sağlarken, kapasitelerini değiştirerek veya işlevlerini değiştirerek değişikliklere yanıt verebilmektedir. Açık kaynak anlayışını benimseyen bu binaların tasarımı zaman içinde büyüyebilir ve sürekli değişen ihtiyaçlara uyum sağlayabilir.

BetaPort Tyrol: Modüler Ahşap Havaalanı İçin Bir Öneri

“Yeni mobilite yenilikçi planlama gerektirir” sloganı altında, Tirol Havaalanı için yapılan teklif klasik hava mobilite tipolojilerini yeniden tasarlıyor. BetaPort sistemini uygulayan ekip, gelecekteki değişikliklere uyarlanabilen esnek bir bina ile sonuçlanan modüler bir strateji geliştirdi.

Yenilenebilir malzeme stratejilerinin kullanımıyla, havalimanının ahşap yapı önerisi geleneksel yerel Tirol yapı tekniklerine bir gönderme yapıyor. Florian Michaelis'e göre, ahşap kullanımının yenilikçi planlama stratejileri, prefabrikasyon ve malzeme işleme ile birleştirilmesi, sürdürülebilir mobilite altyapısı için döngüsel ekonomi modellerinin geliştirilmesini sağlıyor.