Sağlıklı ve Sürdürülebilir Ofis Oluşturmanın Anahtarı
Mimari tasarımlarda ‘wellbeing (refah/ esenlik)’ kavramı, insan odaklı bir yaklaşımı temsil eder. Bireylerin fiziksel, zihinsel ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturulan yapı, iç mekân ve yapı çevresi; kullanıcıların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olması amacıyla tasarlanır.
Günümüzün yaklaşık %60-70’i ofislerde geçmektedir. Bu kadar çok zaman geçirdiğimiz alanların insan odaklı olması önem taşır. Mimari tasarımlarda ‘wellbeing (refah/ esenlik)’ kavramı, insan odaklı bir yaklaşımı temsil eder. Bireylerin fiziksel, zihinsel ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturulan yapı, iç mekân ve yapı çevresi; kullanıcıların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olması amacıyla tasarlanır. Öte yandan tasarım dünyasının odaklandığı bir diğer konu da “sustainability (sürdürülebilirlik)” tir. Sürdürülebilirlik kavramı kaynakların hızla tükendiği ve nüfusun hızla arttığı dünyamızda, var olan malzemelerin gelecek kuşaklarında ihtiyacını karşılayabileceği şekilde planlanması anlamına gelmektedir. Bu iki kavram birbirinden ayrı olarak ele alınsa da birbirine hizmet eder. Ofis tasarımlarının sağlıklı ve sürdürülebilir olması bu iki yaklaşımı beraber ele almakla mümkündür.
MİMARİDE WELLBEING (REFAH/ ESENLIK) KAVRAMI, İNSANLARIN STRES SEVİYELERİNİ AZALTIR, SAĞLIK VE MUTLULUK SEVİYELERİNİ ARTTIRIR VE ÇALIŞMA ORTAMINI İYİLEŞTİREREK IŞ VERİMLİLİĞİNİ YÜKSELTİR.
Wellbeing (refah/ esenlik) anlayışı ile tasarlanmış bir ofiste dikkat edilecekleri bir kaç madde ile toparlamak gerekirse:
1. Fiziksel Sağlık: İnsan sağlığını doğrudan ya da dolaylı etkileyen fiziksel koşulların dikkate alınmasıdır. İç mekân hava kalitesi, doğal ışık kullanımı, akustik düzenlemeler, insan sağlığına zarar vermeyen malzemelerin kullanılması ve erişilebilirlik gibi kriterleri içerir.
2. Zihinsel Sağlık: İnsanların rahatlaması, iş stresini azaltması ve sakinleşmesi için alınan tasarım kararlarıdır. Zihinsel sağlığa olumlu etki sağlamak için doğal manzaralar, açık ve yeşil alanlar, doğal ışığın ve doğru renklerin seçimine odaklanılır.
3. Sosyal Bağlar: Tasarımın çalışanların sosyal bağlarını ve toplumsal ilişkilerini destekleyecek şekilde kurgulanmasıdır. Bu kurgu insanların birbirleriyle iletişimini teşvik eden sosyal mekanları içerir.
4. Kişisel Gelişim: İnsanların öğrenme ve kendini geliştirmesine olanak sağlayacak mekânların tasarlanmasıdır. Mimaride Wellbeing (refah/ esenlik) kavramı, insanların stres seviyelerini azaltır, sağlık ve mutluluk seviyelerini arttırır ve çalışma ortamını iyileştirerek iş verimliliğini yükseltir. Sürdürülebilirlik kavramı aynı şekilde Wellbeing (refah/ esenlik) kavramı gibi insanların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerini ve bunun yanında çevreyi korumalarını hedeflemektedir. İkisi de insan odaklı bir yaklaşımı benimser.
Bu iki kavramın, tasarım yaklaşımındaki ortak paydalarını bir kaç maddede sıralamak gerekirse:
1. Doğal Malzeme Kullanımı: Sürdürülebilirlikte yerel ve doğal malzemeye odaklanılarak hem karbon salınımını düşürmek hem de yapıda kullanılan malzemenin insan sağlığına zarar vermemesi hedeflenir. Wellbeing kavramında ise yine doğal malzeme kullanımı insanın fiziki ve zihinsel sağlığı için önemli bir kriterdir.
2. Doğal Işık Kullanımı: Sürdürülebilir mimaride doğal ışığın kullanıldığı yapılarda enerji tüketimi azalacağından, enerji verimliliğini sağlamak için doğal ışık kullanımı önemli bir kriterdir. Aynı şekilde Wellbeing anlayışında insan sağlığına olumlu etkilerinden dolayı doğal ışık kullanımı teşvik edilir.
3. Atık Yönetimi: Sürdürülebilir mimaride atıkların ayrıştırılması, planlanması, atık üretiminin azalması ve geri dönüştürülmesi çok önemli bir çevresel katkı sağlarken, Wellbeing temelli tasarımlarda atıkların oluşturacağı fiziksel, zihinsel ve çevresel olumsuz etkilerden korunmak için atık yönetiminin önemini vurgulanır.
4. Toplumsal Bağlar: Her iki yaklaşım da insan/ toplum odaklıdır. Dolayısı ile sosyalleşme mekanları, her iki kavramda da desteklenir. Günümüz mimari trendlerine ve çalışanların şirketlerinden beklentilerine baktığımızda sürdürülebilirliğin ve wellbeing kavramının öne çıktığını söylemek mümkündür. Covid-19 pandemisiyle birlikte hayata ve çalışma yaşamına bakışımızda yaşadığımız köklü değişiklikler mimari tasarımlara da tesir etmekte böylece sağlıklı ve sürdürülebilir ofis tasarımları hayatımıza daha fazla dahil olmaktadır.