Yenilenebilir Çimento Sürdürülebilir Mi?

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Çimento elde etmek için lahana yaprakları, portakal kabukları, soğan, muz ve birkaç dilim kabak eklenirse ne olur? Doğru Japonya'daki Tokyo Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, çimentonun gıda atıklarından yapılmasını sağlayan bir teknoloji geliştirdi. Yenilikçi girişim inşaatta kullanılmasının yanı sıra yenilebilir niteliktedir. Haşlanmış çimentoyu tatlarını ayarlayarak, baharat ekleyerek ve parçalara ayırarak lezzetli bir yemek haline getirebilir. 

Çalışmadan sorumlu Profesör Yuya Sakai, beton ve geri dönüşüm konusunda uzmanlaşmış bir mühendistir. Önceki araştırmasında geri dönüştürülmüş beton tozu ve ahşap atıkları karıştırarak ve ardından karışımı sıcak presleyerek daha dayanıklı bir malzeme oluşturmak için bir teknik geliştirdi. Bu denemeler sırasında sebze ve meyveler de dahil olmak üzere diğer atık malzemeleri benzer şekilde test etme fikri ortaya çıktı.

Tüm üretim süreci belgelendi ve Mayıs 2021'de Malzeme Bilimleri Derneği'nin 70. Yıllık Toplantısı'nda Gıda Atıklarından Yeni Yapı Malzemesi Geliştirme makalesi aracılığıyla sunuldu. Makale bu malzemenin üretimini üç aşamaya ayırarak belgeliyor; ham maddelerin (portakal kabukları, soğan, balkabağı, muz, Çin lahanası ve deniz yosunu) parçalanmasından sonra, küçük parçalar 105°C'deki bir fırına veya bir vakumlu kurutma makinesine yerleştirildi. Daha sonra kuru malzemeler normal bir karıştırıcı kullanılarak toz haline getirildi. Sonra toz, su ve çeşnilerle karıştırıldı ve son olarak 180°C'de sıcak preslendi.

Testler malzemelerin dayanıklılığı ve ayrıca tatları dikkate alınarak yapılmış. Bu anlamda sonuçlar balkabağı numunesi dışında özellikle normal çimentodan üç kat daha dayanıklı olan Çin lahanasının eğilme mukavemeti hedefini karşıladığını göstermiş. Yazarlar Sakai ve Machida'ya göre sürecin en zor yanı, farklı yiyeceklerin farklı sıcaklık ve basınç seviyeleri gerektirmesi ve homojen ve tatmin edici bir sonuç elde etmek için birçok test yapılmasıdır. 

Bununla birlikte gıda atıkları diğer çimento üretim çalışmalarında zaten test edilmişti, bu nedenle deneyimin başarısını açıklayan şey tam olarak bu iki koşulun ince ayarıydı. Malzemeleri birbirine bağlamak için karışıma plastik eklemek her zaman gerekliydi ancak bu durumda optimum sıcaklık ve basınç ayarları olmadı.

Bu cesur malzemede esnekliğin yanı sıra tat ve koku gibi diğer faktörler de ön plana çıkarılmış. Testler tüm sürece rağmen gıdanın orijinal kokularını koruduğunu gösterdi. Sakai, ürünün toksik olmadığını ve yenmesi güvenli olduğunu, ancak kendi deyimiyle "çok çiğnenebilir" olduğunu söylüyor. Malzeme renginden de bahsetmeye değer çünkü yiyeceğin orijinal rengi de korunarak çok çeşitli kombinasyonlar ve olasılıklar üretiliyor.

Malzemenin dayanıklılık testi, dört aylık iç mekan maruziyetinden sonra hiçbir böcek, solucan veya mantar istilası raporu göstermedi. Üstelik görünüşü de aynı kalmış. Ancak daha fazla dayanıklılık sağlamak için - yenilebilir potansiyelini kaybetmesine rağmen - bu çimento kimyasal bir madde ile su geçirmez hale getirilebilir veya cila ile kaplanabilir.

Profesör Sakai teknolojinin yalnızca Birleşmiş Milletler'e göre yılda 900 milyon tona ulaşan küresel gıda israfını azaltmaya yardımcı olmakla kalmayıp aynı zamanda mülteciler ve doğal afetler için acil durum barınağı da sağlayabileceğini söyledi.

Teknoloji inşaat uygulamaları için hala geliştirilme aşamasındadır ancak birçok şirket, mobilya ve nesnelerin imalatına ilgi duyan diğer alanlarda mucitler arıyor. Projede ortak çalışan ve yukarıdaki makalenin ortak yazarı olan Machida, ev eşyaları ve yenilebilir çimentodan yapılan diğer ürünlere odaklanan Fabula Inc. adlı bir şirket kurdu. 

Bahsedilen faydalara ek olarak yenilebilir çimentonun biyolojik olarak parçalanabileceğini ve işe yaramaz hale geldiğinde gömülebileceğini, plastik veya normal çimentodan yapılan ürünleri ortadan kaldırabileceğini unutmamak önemlidir. Uygulaması aynı zamanda mimariye yeni bir anlam kazandırabilir ve sadece görme, dokunma, koklama ve işitme duyusunu değil aynı zamanda tat alma duyusunu da harekete geçirebilir.