Ernesto Neto’dan Duyulara Hitap Eden Mimari Yapı

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Paris’in tarihi Grand Palais binasında, Brezilyalı sanatçı Ernesto Neto tarafından hayata geçirilen “Nosso Barco Tambor Terra” yerleştirmesi, geleneksel el işçiliğini gözler önüne seriyor. Bu devasa el dokuması çalışma, sadece mekânı değil, ziyaretçilerin hareket etme, nefes alma ve bağ kurma biçimlerini de dönüştürüyor.

Geleneksel Zanaat ve Organik Formların Buluşması

Grand Palais’te sarkan yapı, tığ işi, ağaç kabuğu, doğal lifler, toprak ve baharatlardan oluşan bir gölgelik gibi yerleştirilmiş. Yapının formu, organik ama düzenli, adeta yaşayan bir zar gibi dalgalı doğa ritimlerini yansıtıyor.

Neto’nun kullandığı teknikler, geleneksel Brezilya dokuma kültürüne dayanıyor ve aylar süren el emeği sonucu şekilleniyor. Bu yumuşak, dokunsal yapı; Grand Palais’in sert ve geometrik mimarisine şiirsel bir zıtlık oluşturuyor.

Ziyaretçiyi Saran Duyusal Bir Mimari Yapı

Sanatseverler için bu yerleştirme, görselin ötesinde beş duyuya hitap eden bir deneyim sunuyor. Kumaşın içine işlenen zerdeçal, tarçın, karabiber ve diğer baharatlar, havaya karışarak ziyaretçileri kokularla sarıyor.

Ziyaretçiler mekânda çıplak ayakla yürüyerek dokuma toprak ve lifler üzerinde dolaşırken, zemin onları yavaşlamaya davet ediyor. Aynı zamanda yapının içindeki gizli davullar, hafif akustik titreşimler yayarak sessiz bir müzik atmosferi yaratıyor. Bu enstrümanlar canlı performanslar sırasında canlanıyor ve yapı, hem bir heykel hem de bir müzik aleti işlevi görüyor.

“Tekne, Davul, Toprak”: Kavramsal Derinlik

Yerleştirmenin ismi olan “Nosso Barco Tambor Terra”, Portekizce’de sırasıyla “bizim teknemiz”, “davul” ve “toprak” anlamına geliyor. Bu üç sözcük, eserin altında yatan temaları özetliyor:

1. “Tekne”, acı dolu ama dönüştürücü transatlantik yolculukları çağrıştırıyor.
   
   
2. “Davul”, ataların ritüel müziklerine ve küresel ses geleneklerine referans veriyor.
   
   
3. “Toprak”, hem başlangıç hem de dönüş noktasını ele alıyor.

Bu kavramsal katmanlar, Neto’nun sanatı aracılığıyla yolculuk, hafıza ve köklerle bağ kurma temasını derinleştiriyor.

Kültürel Buluşma

“Nosso Barco Tambor Terra”, Fransa-Brezilya Sezonu 2025 adı verilen daha geniş çaplı kültürel bir programın parçası. Lizbon’daki MAAT (Sanat, Mimarlık ve Teknoloji Müzesi) iş birliğiyle gerçekleştirilen etkinlik kapsamında Grand Palais’de:

1. Atölye çalışmaları,
   
   
2. Canlı müzik etkinlikleri,
   
   
3. Sanat odaklı söyleşiler düzenleniyor. Ayrıca yerleştirme alanına yakın konumlanan Brezilya kafesi, bu kültürel etkileşim alanını bir topluluk buluşma noktasına dönüştürüyor.

Grand Palais’in Yeniden Doğuşunun Simgesi

Bu yerleştirme, aynı zamanda Grand Palais’in restorasyon sonrası yeniden açılışını simgeliyor. Chatillon Architectes tarafından yürütülen uzun süreli restorasyonun ardından, yapı halka kapılarını yeniden açıyor.

Neto’nun el yapımı, yavaş ve organik yerleştirmesi; dijital çağın hız ve görsellik odaklı yapısına karşı dokunulabilir, yaşayan ve şiirsel bir karşı duruş sergiliyor.

Sanatı Yaşayan Bir Deneyime Dönüştürmek

“Nosso Barco Tambor Terra”, nefes alan, dinleyen ve geçmişi hatırlayan bir mimari anlayışı gözler önüne seriyor. Ernesto Neto’nun tekstil dünyası, ziyaretçilere yavaşlamaya, bağ kurmaya ve sanatı bir yaşam deneyimi olarak hissetmeye davet eden nadir bir fırsat sunuyor.