Kentsel Morfoloji ve Yeni Kentçilik Yaklaşımına Kısa Bir Giriş
Kırsal yerleşimler etnik kültürün taşıyıcılarıdır ve mekÂnsal morfolojileri, özellikle etnik bilincin güçlü olduğu bölgelerde doğal çevre ve etnik kültür tarafından sınırlandırılmıştır.
İnsanın var olduğu her yer birer gelişim, değişim merkezi olmakla beraber tarih boyunca kentler medeniyet kavramının en önemli kriterlerinden veya diğer bir deyişle lokomotiflerinden biri olmuştur. Özellikle iktisadi ve endüstriyel anlamda gelişmenin olduğu bölgelere doğru artan göç dalgası, bu coğrafyaları birer cazibe merkezi yapmıştır. Ancak kentsel morfolojinin (Yerleşimin fiziksel formu ya da kent yapısının incelenmesiyle ilgilenen araştırma alanı) kentsel planlama ölçeğinde bile mercek altına alınamamış olması, şehirlerimizi gün geçtikçe genişleyen karbon-yoğun alanlarına çevirmektedir.
Rahmi Aydemir
Aydemirler Proje A.Ş. İş Geliştirme Yöneticisi
Yaşam alanı olan şehirlerimizi mercek altına alan ve henüz yeni sayılan kentsel morfoloji terimi; öznel ve nesnel değerler olan sağlık, güvenlik, doğal çevre, ekonomik ve sosyal fonksiyon alanları gibi temel bileşenleri bir bütün olarak incelemektedir. Kaliteli bir yaşam çevresi ve kent dokusu; yapılar, ulaşım olanakları ve açık-yeşil alanlar arasındaki dengeli bir mekânsal ilişkinin sonucu, morfolojik analizin başarısıyla doğru orantılıdır.
www.cnu.org/who_we_are “What is CNU?” WW Enstitüsü Dünyanın Durumu 2012 Sürdürülebilir Refaha Doğru, Türkiye İş Bankası Yayınları.
Yeni Kentçilik Yaklaşımı
Yeni Kentçilik Kongresi (CNU) 1993’te yürümeye elverişli, karma kullanıma yönelik mahalle gelişimini, sürdürülebilir toplulukları ve daha sağlıklı yaşam koşullarını teşvik etmek üzere oluşturuldu. Morfolojik analizler sonucu sürdürülebilir şehirler oluşturmanın ilkeleri CNU tarafından şu şekilde sıralandı:
• Kompakt, yürümeye elverişli bloklar halinde düzenlenmiş, yaşanabilir caddeler;
• Farklı yaş ve gelir gruplarından insanlar için çeşitli konut seçenekleri
• Yürüyüş, bisiklet ya da toplu ulaşımla gidilebilecek okullar, dükkanlar ve başka yakın noktalar;
• Uygun şekilde tasarlanmış binaların caddeleri ve diğer kamusal alanları belirlediği ve renklendirdiği, olumlu özellikler katan, insani ölçeklerde kamusal alan…
İdeal olarak bu topluluklar mahallelerde ve semtlerde sivil, kurumsal ve ticari faaliyetleri bir araya getirip, toplu ulaşım odaklı kalkınmayı teşvik ederek, uygun fiyatlı konutlar sunarak yoksulluğun önüne geçebilir.