Konut ve Kira Krizi Derinleşiyor
Türkiye’de konut fiyatları ve kira artış oranlarındaki hızlı yükseliş, hem kiracıları hem de ev sahiplerini zor durumda bırakıyor. TÜİK'in Kasım 2024 verilerine göre %62,02’lik kira tavan zam oranı ve %89,39’luk yıllık konut fiyatı artışı, piyasadaki dengesizlikleri gözler önüne seriyor.
Kira Tavan Zam Oranı ve Etkileri
Kasım ayı itibarıyla %62,02 olarak belirlenen kira tavan zam oranı, geçtiğimiz iki yıl boyunca uygulanan %25’lik sınırlamaların ardından piyasa dengelerini yeniden değiştirdi. Vartur Emlak Yöneticisi Şerif Varlı, bu artışın kiracılar üzerindeki ekonomik yükü artırdığını belirterek, “Gelir artış oranları bu seviyeleri karşılamadığı için birçok kiracı zor durumda kalıyor. Ayrıca uzun süren tahliye davaları, taraflar arasındaki gerilimi ve sosyal huzursuzlukları artırabilir.” dedi.
Konut Fiyatlarındaki Artışın Nedenleri
TÜİK verilerine göre konut fiyatları yıllık bazda %89,39 oranında arttı. Şerif Varlı, bu artışın nedenlerini şu şekilde sıraladı:
- İnşaat Maliyetleri: Döviz kurlarındaki artış, enflasyon ve artan işçilik maliyetleri, sektörde maliyetleri yukarı çekiyor.
- Arz Azalması: Müteahhitlerin maliyet artışları nedeniyle yeni projelere başlamaması, konut arzını daraltarak fiyatları artırıyor.
- Yoğun Talep: Krediye erişim kısıtları ve yüksek kira artışları nedeniyle kiralık konutlara olan talep artıyor.
Mevcut Düzenlemelerin Yetersizliği
Varlı, kira tavan zam oranlarının piyasa dengesini korumaktan uzak olduğunu vurguladı:
“Bu düzenlemeler daha çok ev sahiplerini koruyor gibi görünse de, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları çözmekte yetersiz kalıyor. Yüksek kira artışları, tahliye davaları ve ödeme zorlukları, daha büyük sorunlar yaratıyor.”
Sürdürülebilir Çözümler için Öneriler
Konut ve kira krizine çözüm bulmak adına Varlı, şu önerileri sundu:
- Bölgesel Kira Düzenlemeleri: Gelir seviyelerine uygun bölgesel kira artış oranları belirlenmeli.
- Tahliye Süreçlerinin İyileştirilmesi: Hukuki süreçler hızlandırılarak mağduriyetler önlenmeli.
- Konut Arzını Artıracak Teşvikler: Müteahhitler için düşük maliyetli krediler ve kamu destekli projeler devreye alınmalı.
- Düşük Faizli Konut Kredileri: Dövize endeksli, düşük faizli kredi modelleriyle alıcılar desteklenmeli.
Geleceğe Dair Beklentiler
Ekonomik göstergeler, kira ve konut fiyatlarındaki artışın sürebileceğini işaret ediyor. Ancak Varlı, enflasyonun düşmesi ve uygun finansman modellerinin devreye girmesiyle piyasanın rahatlayabileceğini belirtti. “Düşük faizli kredi kampanyaları ve dövize endeksli kredi modelleriyle, yerli alıcıların piyasaya kazandırılması mümkün olabilir.” diyerek çözüm önerilerinin altını çizdi.
Türkiye’de Gayrimenkul Krizi ve Çözüm Yolları
Sürdürülebilir bir gayrimenkul piyasası için kapsamlı politikalar ve teşviklerin hayata geçirilmesi, hem piyasa dengesini sağlamak hem de sosyal huzursuzlukları azaltmak açısından büyük önem taşıyor.