LEED-GOLD Sertifikasına Sahip İlk Türk Kampüsü
Dr. Duygu Erten TURKECO Kurucusu
Boğaziçi Üniversitesi güney kampüsü eski bir binasını iyileştirerek LEED-GOLD sertifikasına sahip olan ilk Türk Kampüsü oldu.
Güney Kampüs’de Hamlin Hall’un (1. Erkek Yurdu) önünde yeşil adanın içinde bulunan ıhlamur ağaçlarının kuzeybatı yönünde yüz yıllık bir mabet ağacı var… Kuşkusuz herkesi Boğaziçi Üniversitesi kampüsüne bağlayan önemli unsurlardan birisi bitki örtüsünün güzelliği olsa da bundan böyle LEED-GOLD sertifikalı bir bina da kampüse uğrayanlar için bir cazibe merkezi olacak. 1869-1871 arasında Robert College’in ilk binası olarak inşa edilen ve Robert College kurucularından Dr. Cyrus Hamlin’dan Hamlin Hall ismini alan binayı LEED-GOLD ile taçlandıran ekibin de özel bir ekip olduğunun altını çizmemiz gerek… Projede çalışan tüm LEED uzmanlarının Boğaziçi mezunu olmaları. Üniversite yıllarının önemli bir kısmında bu binada sınavlara hazırlanarak geçiren LEED AP’ler bu projeye de “LEED-GOLD alabilmek geçtiğimiz sınavların en zoru ama en keyiflisiydi” diyorlar.
TURKECO İnşaat ve Enerji şirketi danışmanlığında, LEED sertifikasının alınabilmesi için Boğaziçi Üniversitesi Hamlin Hall tasarım ve inşaatında aşağıdaki stratejiler uygulandı:
İNŞAAT ESNASI Yapı oturum alanı dışında kalan alanlara zarar verilmemesi için inşaat sahası bariyerler ile kapatılmış, giriş çıkışlar kontrol altına alınmıştır. Yapı dışına kirlilik çıkışının engellenmesi için, inşaat sahası bariyerler ile çevrilmiştir, düzenli olarak temizlik yapılmıştır.
Doğal su yollarında sedimantasyon ve kirlilik oluşumunu engellemek için yağmur suyu giderleri korunmuştur. Mazgallarda süzgeç görevi görmek üzere jeotekstil keçeden havuzlar yapılmıştır.
Malzemeler, taşınma ve depolanma esnasında tamamen kapalı alanlarda muhafaza edilerek çevreyi kirletmeleri engellenmiştir. Binadan çıkarılan molozlar kapı borular içerisinde kamyonlara yüklenmiştir.
İnşaat esnasında yerleştirilen havalandırma kanalları toz ve kirlilikten korunmuştur. Düzenli olarak temizlik yapılmıştır.
SU VERİMLİLİĞİ
Yurttaki duş ve lavabolardan toplanan sular arıtılarak pisuvar, rezervuar ve bahçe sulamada kullanılmıştır. Bu sayede pisuar, rezervuar ve bahçe sulamada temiz su kullanımı yapılmamaktadır.
Duş, lavabo, pisuvar ve rezervuarlarda seçilen verimli armatürler ve gri su kullanımı ile beraber standart bir binaya göre su kullanım %67 düşürülmüştür. Bu oran yılda 16.800 ton su tasarrufuna denk gelmektedir.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Hamlin Hall, kayıtlı bir anıt bir bina olduğu için renovasyon esnasında kabukta yapılabilecek enerji verimliliği stratejileri uygulanamamıştır fakat kalın taş duvarları olan bu 140 senelik bina günümüzde yapılan yapılardan zaten daha enerji verimlidir.
Renovasyon esnasında binanın tarihi yapısına zarar vermeden uygulanmış enerji verimliliği stratejileri içerisinde yüksek verimli mekanik ekipman, ısı geçirgenliği düşük cam ve kapılar, kullanıcı sensörlü aydınlatma ve CO2 sensörlü doğal havalandırma sistemleri, ısı geri kazanımlı mekanik havalandırma sistemleri, solar paneller ve enerji verimli ampuller vardır.
Binanın enerji verimliliği, tamamen aynı mimariye ve konuma sahip fakat ASHRAE (American Society of Refrigiration Air-Conditioning Engineers) 90.1-2007 verimlilik değerlerine göre bilgisayar ortamında tasarlanmış bir referans bina ile kıyaslanmıştır. Sonuç olarak Hamlin Hall’un %26 daha enerji verimli olduğu belirlenmiştir. Bu miktar şu an ki enerji fiyatları ile yıllık 13.000$ tasarruf anlamına gelmektedir.
Aynı zamanda proje kapsamında soğutma sistemlerinde çevre dostu soğutucu akışkanlar tercih edilmiştir.
MALZEME SEÇİMİ
Renovasyon tasarımı esnasında binanın mevcut elemanlarından olabildiğince yararlanarak yeni malzeme ve kaynak kullanımı minimuma indirgenmiştir. Taşıyıcı elemanların %90’ı, taşıyıcı olmayan elemanların da %75’i korunmuş ya da tekrar kullanılmıştır.
Kullanılan ahşabın %75’i FSC (Forest Stewardship Council) sertifikalı ormanlardan tedarik edilmiştir.
Malzemelerin nakli esnasında ortaya çıkan kirlilik azaltmak amacıyla inşaat malzemeleri daha yakın lokasyonlardan alınmıştır. Malzemelerin en az %40’u 800 km’den yakın bir mesafeden çıkartılıp işlenmektedir.
ATIK YÖNETİMİ
İnşaat esnasında bir atık yönetim planı hazırlanmış, çıkan inşaat atıklarının %80’i saha içerisinde ayrılarak ilgili birimlere geri dönüştürülmesi amacıyla teslim edilmiştir.
Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü ile ortaklaşa yapılan çalışma ile binada günde 275 kg geri dönüştürülebilir atık çıkacağı öngörülmüş ve bu atıkların ayrıştırılmasına yönelik farklı çöp kutuları tasarlanmıştır.
İÇ ÇEVRE KALİTESİ
Kullanıcılara sağlıklı bir iç ortam sağlamak amacıyla iç çevre kalitesine önem verilmiştir. Binada ASHRAE 62.1-2007 standardı baz alınarak doğal ve mekanik havalandırma stratejileri uygulanmıştır.
Yurt katlarında yeterli doğal havalandırma sağlanması amacıyla geniş açılabilir pencereler tasarlanmıştır. Atrium içerisinde hava akışı bilgisayar ortamında CFD (Computational fluid dynamics) analizi ile çözümlenmiş, çatı pencereleri atriuma ve koridorlara yeterli temiz hava verebilecek büyüklükte tasarlanmıştır. Nefes alma aralığına yerleştirilen CO2 sensörleri ile çatı pencereleri ihtiyaç duyulduğunda açılmaktadır. Doğal havalandırma stratejileri sayesinde yüksek temiz hava değerleri ile beraber enerji verimliliği de elde edilmiştir.
İnşaat bitiminden sonra bina havalandırılmış ve havada bulunan formaldehyde, phenylcyclohexene ve total volatile organic compounds değerleri ölçülmüştür. Bu sayede beni içerisindeki havanın insan sağlığına uygun olduğu belirlendikten sonra kullanıma açılmıştır.
İç mekânlarda kullanılacak boya, astar, yapıştırıcı seçiminde VOC (Volatile Organic Compound) değerleri LEED kriterlerine uyan malzemeler tercih edilmiştir.
Bina kullanıcılarının gün ışığı ve manzaradan maksimum seviyede yararlanmaları için geniş pencereler ve cam çatı tasarım tercih edilmiştir.
TEMİZ ULAŞIM
Kullanıcıların bisiklet kullanımını teşvik amacıyla bisiklet park yerleri tasarlanmıştır.
Çevreye daha az zararlı hibrit ve düşük emisyonlu araçların kullanımını teşvik etmek amacıyla kampüs otoparkının %5’i bu araçlara ayrılmıştır.