Mimar Helmut Swiczinsky 81 Yaşında Hayatını Kaybetti

Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Viyana merkezli mimarlık ofisi Coop Himmelb(l)au’nun kurucu ortağı ve dekonstrüktivist mimarinin öncülerinden biri olan Helmut Swiczinsky, 29 Temmuz 2025’te 81 yaşında hayatını kaybetti. 1944 yılında Poznan, Polonya’da doğan Swiczinsky, Viyana Teknik Üniversitesi ve Londra’daki Architectural Association'da mimarlık eğitimi aldı.

Coop Himmelb(l)au’nun Kuruluşu ve Radikal Tasarım Anlayışı

Swiczinsky, 1968 yılında Wolf D. Prix ve Michael Holzer ile birlikte Coop Himmelb(l)au’yu kurarak mimarlık dünyasında çığır açan bir tasarım yolculuğuna başladı. Stüdyo, parçalanmış geometriler, açıkta bırakılan strüktürel sistemler ve mekânsal karmaşıklık ile tanımlanan, dönemin normlarını sarsan deneysel mimari anlayışıyla kısa sürede uluslararası tanınırlık kazandı.

Holzer’in 1971’de ayrılmasının ardından, Swiczinsky ve Prix, özellikle 1980’ler ve 1990’larda stüdyoyu birlikte yönettikleri süreçte Coop Himmelb(l)au’yu dekonstrüktivist mimarlığın en etkili stüdyolarından biri haline getirdi.

“Swi, yalnızca olağanüstü bir Raumarchitekt (mekân mimarı) değil, aynı zamanda mükemmel bir Konstrukteur (yapı kurucuydu). Birçok cesur yapımız onun katkılarıyla hayata geçti. Ama o, mimardan fazlasıydı – saatlerce felsefe, toplum, eğitim ve icatlar üzerine sohbet edebilirdi.”  — Wolf D. Prix

Dönüm Noktası Niteliğindeki Mimari Projeler

Helmut Swiczinsky’nin liderliğinde Coop Himmelb(l)au, birçok öncü mimari projeye imza attı. Erken dönem projeleri arasında:

1. Rooftop Remodeling Falkestrasse (Viyana, 1983–1988)
   
   
2. Funder Fabrika Ek Binası (St. Veit an der Glan, 1988)
   
   
3. UFA Sinema Merkezi (Dresden, 1993–1998) yer aldı. 

Bu projeler, stüdyonun 1988’de New York Modern Sanat Müzesi’nde (MoMA) düzenlenen ikonik “Dekonstrüktivist Mimarlık” sergisine davet edilmesini sağladı. Sergi, modernizmin biçimsel diline meydan okuyan mimarlık ofislerini bir araya getiriyordu.

Swiczinsky, 1990’lar ve 2000’lerin başında Coop Himmelb(l)au’nun uluslararası projelerle büyümesinde de kilit rol oynadı. Bu dönemde hayata geçirilen bazı öne çıkan yapılar:

1. SEG Apartman Kulesi (Viyana, 1994–1998)
   
   
2. Akron Sanat Müzesi Genişlemesi (Ohio, 2004–2007)
   
   
3. BMW Welt (Münih, 2001–2007) yer alıyor.

Mimarlık Dünyasında Onurlandırılan Bir Kariyer

Helmut Swiczinsky, 2000 yılında Coop Himmelb(l)au’daki yöneticilik görevinden, 2006 yılında ise ortaklıktan emekli oldu. Stüdyo, Wolf D. Prix liderliğinde üretimlerine devam ederek;

1. Musée des Confluences (Lyon, 2001–2014)
   
   
2. Martin Luther Kilisesi (Hainburg, 2008–2011) gibi önemli projeleri hayata geçirdi.

Swiczinsky’nin aldığı ödüller arasında:

1. 1992 – Schelling Mimarlık Ödülü
   
   
2. 1999 – Alman Mimarlık Ödülü
   
   
3. 2000 – Avusturya Büyük Devlet Ödülü
   
   
4. 2001 – Avrupa Çelik Ödülü
   
   
5. 2002 – Viyana Eyaleti Hizmet Nişanı yer alıyor.

Ayrıca Salzburg merkezli Avrupa Bilim ve Sanat Akademisi’nin daimi üyelerindendi.

Biçim, Mekân ve Yapı Üzerine Yeni Perspektifler Sunan Bir Mimar

Helmut Swiczinsky’nin kariyeri boyunca ortaya koyduğu kavramsal ve fiziksel üretimler, 20. yüzyılın sonlarında mimarlıkta form, yapı ve mekânsal organizasyon anlayışlarını yeniden düşünmeye yöneltti. Geleneksel modernist çerçeveleri kıran, deneysel ve özgün bir tasarım dili geliştirdi.

Bugün, deneysel mimarlık alanındaki pek çok çağdaş uygulama hâlâ onun mirasından ilham almaya devam ediyor.