Eduardo Souto de Moura Mimarlık Ödülüne Layık Görüldü
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
Portekizli mimar Eduardo Souto de Moura, 2025 yılı Praemium Imperiale Mimarlık Ödülü’nün sahibi oldu. Japonya Sanat Derneği tarafından verilen bu prestijli ödül, mimarlık, resim, heykel, müzik ve tiyatro/sinema alanlarında yaşam boyu başarı göstermiş sanatçıları onurlandırıyor. 1988’den bu yana düzenlenen ödül, dünya kültürünü zenginleştiren yaratıcı isimlere veriliyor. Bu yıl 36’ncısı düzenlenen programda Souto de Moura, zamansızlık taşıyan ancak güncel bağlama duyarlı mimarlığıyla öne çıkarak bu ödüle layık görüldü.
Yerle Bütünleşen Zamansız Mimari
1952 yılında Porto’da doğan Eduardo Souto de Moura, mimarlık eğitimini Porto Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nda tamamladı. Kariyerine, Pritzker ödüllü mimar Álvaro Siza ile birlikte çalışarak başlayan Souto de Moura, 1980 yılında kendi mimarlık ofisini kurdu. Konutlardan kamu yapıları ve kültürel tesislere uzanan üretimi, malzeme sadeliği, strüktürel açıklık ve bağlama duyarlı tasarımı ile tanınıyor.
En bilinen projeleri arasında:
- Braga Belediye Stadyumu – Eski bir taş ocağı oyularak inşa edilmiş, peyzajla bütünleşen bir yapı.
- Casa das Histórias Paula Rego – Terakota tonlarındaki ikonik kütleleriyle dikkat çeken bir sanat müzesi.
- Viana do Castelo Kültür Merkezi – Geleneksel bina formlarının ötesine geçen, “bir makine gibi” tasarlanmış çağdaş bir yapı.
Sadelikten Doğan Derinlik
Souto de Moura’nın mimarlığı, granitten betona, ahşaptan tuğlaya kadar doğal malzemelerin ustalıkla kullanımıyla öne çıkıyor. Projelerinde ışık, doku ve mekân ilişkisini derinlemesine ele alan mimar, çevresel ve kültürel bağlamla kurduğu güçlü ilişki sayesinde sadeliği derin bir mimari dile dönüştürüyor. Bu yaklaşım, mimarinin yalnızca fiziksel değil, duygusal ve kültürel bir deneyim alanı olduğunu da gösteriyor.
“İnsanların içinde yaşayabileceği ve mutlu olabileceği yapılar yapmak istiyorum.”
— Eduardo Souto de Moura
Uluslararası Alanda Tanınan Bir Mimar
Eduardo Souto de Moura’nın mimarlık kariyeri, dünya çapında büyük takdir topladı. Kazandığı önemli ödüller arasında:
- 2011 Pritzker Mimarlık Ödülü
- 2013 Wolf Ödülü
- 2018 Venedik Mimarlık Bienali En İyi Proje – Altın Aslan Ödülü
- Fransa Sanat ve Edebiyat Nişanı
- Arnold W. Brunner Anma Ödülü
Akademik alanda da aktif olan mimar, Harvard Üniversitesi ve ETH Zürih gibi prestijli kurumlarda dersler verdi. 2025 Praemium Imperiale Ödülü, mimarın yenilikçi yaklaşımını, kültürel duyarlılığını ve kavramsal netliğini bir kez daha uluslararası mimarlık sahnesine taşıyor.
2025 Praemium Imperiale Kazananları ve Tören
Bu yıl mimarlık ödülünün yanı sıra farklı sanat dallarında da dünyaca tanınan isimler ödüle layık görüldü:
- Peter Doig (Resim)
- Marina Abramović (Heykel)
- András Schiff (Müzik)
- Anne Teresa De Keersmaeker (Tiyatro/Dans)
Ödül töreni, 22 Ekim 2025 tarihinde Tokyo’da gerçekleşecek. Souto de Moura, bu ödülle birlikte Shigeru Ban (2024), Diébédo Francis Kéré (2023) ve SANAA (Kazuyo Sejima & Ryue Nishizawa, 2022) gibi dönüm noktası niteliğindeki çağdaş mimarlarla aynı platformda yer alarak, mimarlık dünyasındaki etkisini bir kez daha perçinliyor.