Oltu Müzesi, Bulunduğu Bölgenin Kültürünü Yansıtıyor
Oltu Müzesi
Konu, içerisinde bulunduğu bölgenin kültürü ve tarihi ile ilgili bilgi verecek bir yapı yapmak olduğunda aidiyet unsuru ön plana çıkmıştır. Bölgenin kültürüne, yerin coğrafik ve topoğrafik özelliklerine uygun bir yapı tasarlamak öncelikli hedeflerden biri olmuştur.
Erzurum’un Oltu ilçesi’nde 1919 ve 1920 yıllarında var olan “Oltu İslam Şura Hükümeti”ne ait eserlerin ve belgelerin sergileneceği müze, Oltu’nun merkezinde, kaymakamlık binasının hemen yanında yer alacaktır. Oltu tarihindeki önemli bir kesiti günümüze aktaracak olan müzede, aynı zamanda Oltu’nun, Oltu taşı işlemeciliği gibi güncel dönem kültürel üretim faaliyetlerine dair bilgilendirme de yapılacaktır.
Konu, içerisinde bulunduğu bölgenin kültürü ve tarihi ile ilgili bilgi verecek bir yapı yapmak olduğunda aidiyet unsuru ön plana çıkmıştır. Bölgenin kültürüne, yerin coğrafik ve topoğrafik özelliklerine uygun bir yapı tasarlamak öncelikli hedeflerden biri olmuştur. Erzurum ve Oltu’da önemli tarihi yapılara bakıldığında iklimle ilişki kuran, masif bir yapılaşma görülmektedir.
Bu masif kütleli taş yapılarda ışık kullanımı, ufak açıklıklar ve tepeden alınan doğal ışıkla mimariye katkı sağlar. Bölgenin kimliğini oluşturan yapılarda kubbeler, minareler, hava bacaları gibi mimari ögeleri kullanma biçimleriyle kütlelerde oluşturulmuş kademeler görülür.
Döneminin yaygın kullanılan plan şeması olan avlulu yapılaşmaya sahip Rüstempaşa Bedesteni ve Çifte Minerali Medrese örneklerinde olduğu gibi kent yaşantısıyla hâlâ iç içe, bütünleşiktirler. Yakutiye Medresesi ve Oltu Kalesi yapıları da kütlesel geometrileri, iç mekândaki ışık kullanımı ve malzeme kullanımındaki sadelik ile dikkat çekerler. Bu örnekler ve benzerleri, aynı bölgede yer alan tasarım aşamasındaki bir müze projesi için yaratılmak istenen atmosferi besleyen önemli unsurlar olmuştur.
Güneş ışığı, müze işlevi gereği kontrollü olarak alınmaktadır. Bu durumun doğal bir sonucu olarak yapı, kabuğunun genelinde içe dönük bir tavır sergiler.
Yerleşim kurgusunda müzeye yaklaşım belirleyicidir. Binaya ulaşım yol kotundan ve Kaymakamlık Binası (park kotunda) tarafından olacak şekilde iki kottan sağlanmaktadır. Yol kotundan erişim için müze önünde bir meydan oluşturulmuştur. Rüstempaşa Bedesteni ve Çifte Minerali Medrese’de görülen avlulu plan şemasından yola çıkılarak park ve oluşturulan meydanla ilişki kuran bir kütle tasarlanmıştır. Avlu, park ve meydan birbiriyle bütünleştirilmiş, park kotu geçici sergi ve kafe, yol/meydan kotu müze olarak planlanmıştır.
Yapının tasarımında önemli ikinci bir kriter de yapının içeriği itibariyle sahip olduğu simgesel değeridir. Bir ilçenin tarihinde var olmuş bir devleti ve o ilçenin güncel faaliyetlerini tanıtan bir yapının kendini ifade etme konusunda zorluk çekmemesi gerekir. Bu sebeple belirgin hatlar ile oluşmuş, geometrik, yalın ve kısmen anıtsal bir yapı ön görülmüştür. Müzenin ilk galerisi, kütlesel olarak simgesel bir fonksiyona sahiptir ve yapının diğer kısımlarına göre yükselir. Bu galerinin içerisinde ise Oltu’ya dair genel bilgiler verilecektir. Güneş ışığı, müze işlevi gereği kontrollü olarak alınmaktadır. Bu durumun doğal bir sonucu olarak yapı, kabuğunun genelinde içe dönük bir tavır sergiler. Avlu bu içe dönük kullanımı zenginleştirirken, alt kotta kafe birimi ile kurgulanan yaşantı, parka ve dağ manzarasına yönlenmektedir.
Çevre dokusuna uyum sağlamak ve bölgedeki tarihi yapıların ruhunu çağdaş bir anlayışla yansıtmak için peyzajda ve cephede baskın malzeme olarak doğal taş tercih edilmiştir. Aynı yüzeyde aynı taşın farklı dokuları bir araya getirilmiş, malzemenin ışıkla kurduğu ilişki çeşitlendirilmiştir. Giriş ve avlu cephelerinde ise gün ışığı etkisi arttırılarak cam ve çelikten oluşan bir kabuk tasarlanmıştır.
Proje Adı: Oltu Müzesi
Proje Yeri: Oltu, Erzurum
Proje Ofisi: Ergün Mimarlık
Mimari proje Ekibi: Ender Ergün,
Eser Ergün, Tuğçe Alkaya, Anıl Asal
İşveren: Oltu Kaymakamlığı
Proje Başlangıç Yılı: 2018
Arsa Alanı (m2): 10.000 m2
Toplam İnşaat Alanı (m2): 1.200 m2