Venedik Bienali’nde Sürdürülebilir Tasarım
Nüshet Çamuşoğlu / nushet@ekoyapidergisi.org
2025 Venedik Mimarlık Bienali'nde yer alan Meksika Pavyonu, “Chinampa Veneta” başlıklı sergisiyle dikkat çekiyor. Proje, 4.000 yıllık geçmişe sahip antik Mezoamerikan tarım sistemi chinampa’ları yeniden yorumlayarak, ekolojik krizlere karşı sürdürülebilir çözümler sunmayı amaçlıyor.
Chinampa Sistemi Nedir?
Chinampa, Meksika’nın Xochimilco bölgesinde hâlâ kullanılan bir tarım yöntemi. Bu sistem, kanallar ve geometrik desenlerle biyoçeşitlilik için ekolojik alanlar yaratır. Karbon yakalama, su arıtma, oksijen üretimi ve gıda temini gibi yaşamsal işlevlere sahiptir. Bu yaklaşım, doğayı yalnızca kaynak değil, birlikte var olunan bir sistem olarak ele alır.
“Chinampa Veneta”: Gelenekten Geleceğe
Sergi, chinampa sistemini sadece sergilemekle kalmıyor; onu sürdürülebilir tasarımın merkezine yerleştiriyor.
Küratörler, bu yaklaşımı mimarlık ve doğa arasında simbiyotik bir iş birliği olarak tanımlıyor. Toprak sağlığı ile toplumsal refah arasındaki güçlü bağı vurgulayan sergi, chinampa’yı doğa süreçlerini yaşayan bir sistem olarak yeniden canlandırıyor.
Arsenal'de Kurulan Chinampa
Serginin ilk ayağı, Arsenal’de yer alıyor. Burada, chinampa’nın gelişim süreci interaktif biçimde sunuluyor. Sergi, küçük bir çamur küpü olan “chapin”den başlayarak, bölgeye özgü “la vite maritata” sistemine (ağaçlarla birlikte büyüyen asmalar) kadar uzanıyor. Geleneksel Mezoamerikan sistemi de bu yaşamsal düzenin bir parçası olarak sergide yer buluyor.
Venedik Lagünü’nde Yüzen “Chinampa del Mondo”
İkinci enstalasyon, Venedik Lagünü’nde su üzerine kurulan “Chinampa del Mondo” adlı yüzen yapı. Bu kurgu, Aldo Rossi’nin “Teatro del Mondo” yapısına atıfta bulunarak, mimarlığın hayal gücüyle kurduğu bağa dikkat çekiyor. Hem Xochimilco hem de Venedik’in UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alması, bu iki su kentini sembolik olarak birbirine bağlıyor. Temiz su ve toprak hakkı bu çağdaş chinampa’nın temel meseleleri arasında yer alıyor.
Açılış ve Katılımcı Ekipler
Meksika Pavyonu 8 Mayıs’ta açıldı. Açılışta, Xochimilco ve Venedikli çiftçilerin katılımıyla, toprak, tarım uygulamaları ve yeniden üretici tarım üzerine bir diyalog gerçekleşmiş. Sergi, Meksika Kültür Bakanlığı ve Ulusal Güzel Sanatlar Enstitüsü tarafından destekleniyor.
Colectivo Chinampa Veneta adlı tasarım kolektifinde şu ekipler yer alıyor:
- Estudio Ignacio Urquiza y Ana Paula de Alba
- Estudio María Marín de Buen
- ILWT
- Locus
- Lucio Usobiaga Hegewisch & Nathalia Muguet
- Pedro&Juana
2025 Venedik Bienali’nde Atalara Ait Bilgiler Ön Planda
“Intelligens. Natural. Artificial. Collective” temasıyla gerçekleşen 2025 Venedik Mimarlık Bienali, bu yıl şehir merkezinin daha büyük bölümünü sergi alanı olarak kullanıyor. 65 ülkenin katıldığı etkinlikte Azerbaycan, Umman, Katar ve Togo ilk kez yer alıyor. Meksika’nın yanı sıra, atalara ait bilgi sistemlerini ele alan diğer pavyonlar arasında:
- Peru Pavyonu: Peru yapı tekniklerini onurlandırıyor.
- Litvanya Pavyonu: Kolektif kimlik ve kentsel doğa ilişkisini araştırıyor.
- Lübnan Pavyonu: Çevresel iyileşme konularını işliyor.